پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : وزارت خارجه ما نباید فقط دیپلماسی سیاسی داشته باشد بلکه باید به دیپلماسی اقتصادی هم روی بیاورد. چرا وقتی از یک سفیر در یک کشوری درباره میزان تبادل اقتصادی آن کشور سوال می‌کنیم، مطلع نیست، پس این سفیر چه کاره است و آنجا چه می‌کند؟
اخبار و گزارش‌های رسیده از برخی سفارتخانه‌های کشورمان به مجلس حاکی از آن است که سفرا در انجام مسئولیتهای برونمرزی خود کوتاهی می‌کنند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس در ابتدای سال جاری خبر از وصول گزارش‌هایی مبنی بر نحوه فعالیت سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور و اجرای ناقص "قانون حمایت از اتباع ایرانی از سوی وزارت خارجه" به کمیسیون متبوعش داد که هجدهم خرداد سال 93 موضوع "نظارت و بازرسی از سفارتخانه‌ها و دستگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور" در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و تصویب شد و بر این اساس مقرر شد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در راستای وظیفه نظارتی بهارستان، از این پس با اعزام هیئت‌هایی به کشورهای مختلف در جریان روند اقدامات و عملکرد سفارتخانه‌ها در کشورهای گوناگون قرار بگیرند.
پس از اظهارات افضلی‌فرد در زمینه وصول شکایاتی از عملکرد برخی سفارتخانه‌ها، محمدعلی پورمختار، رئیس کمیسیون اصل نود نیز مطرح کرد ما در کمیسیون اصل نود بر روی ماموریت‌ها و عملکرد سفارتخانه‌ها از دولت قبل حساس بودیم و پرونده‌هایی را در مورد تخلفات آن‌ها داشتیم و آقای روحانی هم در ابتدای ریاست‌جمهوری خود به عملکرد ضعیف سفارتخانه‌ها اشاره کرده بود، اما متاسفانه درگیر کارهای مختلف دیگر شد و عملاً از این کار باز ماند.
بررسی این موضوع همچنان در دستور کار کمیسیون اصل نود بود و هیأتی از کمیسیون امنیت ملی هم برای نظارت بر عملکرد سفارتخانه‌ها، سفرهایی را ترتیب می‌دادند تا اینکه چندی پیش مصطفی افضلی‌فرد خبر از وصول شکایت از سفیر ایران در برزیل در کمیسیون اصل نود داد و گفت که شکایت واصله تخلف سفیر ایران در برزیل به دلیل موضوعات اداری و مالی است و اضافه کرد علاوه بر این شکایت در خصوص ضعف عملکردی سفارتخانه‌های ایران در کشورهای آمریکا، کانادا، ترکیه، مالزی؛ قرقیزستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، عراق و برخی کشورهای دیگر به کمیسیون اصل نود ارسال شده است.
بیان دلایل شکایت از سفارتخانه‌های ایران از زبان رئیس کمیسیون اصل نود
محمدعلی پورمختار در این باره گفته است: عمده شکایاتی که از کارکرد سفارتخانه‌های ایران به کمیسیون اصل نود واصل شده، پیرامون مسائلی چون عدم حمایت از اتباع ایرانی است که به نوعی دچار مشکل شده و یا زندانی هستند و یا به هر دلیلی از جمله مسائل سیاسی دچار مشکلاتی شده‌اند و نیاز به حمایت از سوی وزارت خارجه دارند.
با نگاه به تخلفی که رئیس کمیسیون اصل نود ذکر کرد باید گفت مسلماً یکی از وظایف سفارتخانه‌ها دفاع از اتباع ایرانی است که در صورت بروز مشکل در دیگر کشورها سفارت به دادشان برسد و از آنان حمایت کند و مسلماً توقع زیادی نیست.
رئیس کمیسیون اصل نود چگونگی خریدهایی که در برخی سفارتخانه‌ها صورت گرفته را از جمله این تخلفات عنوان و اضافه کرد: گفته شده یکی از سفارتخانه‌ها، ساختمانی با مبلغ چند میلیون دلاری خریداری کرده که بسیار بزرگ و ویلایی است در حالی که صرف چنین هزینه‌هایی ضروری نبوده است.
همچنین وی روز چهارشنبه اول مهر بود که از رسیدن تعداد سفارتخانه‌های «متخلف» به 10 مورد خبر داد و اظهار داشت که «واردات انحصاری» برخی کالا‌ها به کشور یکی از تخلفات این سفارتخانه‌ها محسوب می‌شود.
علاوه بر این پورمختار از سوء استفاده برخی از کارکنان و افراد حاضر در سفارتخانه‌ها در تعامل با برخی از کشورهای منطقه و فرامنطقه پرده برداشت.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، «کم‌کاری» در تبلیغ جاذبه‌های گردشگری ایران و «بی‌خبری» از وضعیت زندانیان ایرانی در خارج از کشور را از جمله دیگر شکایت‌های مطرح از سفارتخانه‌های ایران ذکر کرد.
پورمختار: سفرا پالایش شوند
محمد علی پورمختار که روز چهارشنبه 4 آذر در باشگاه خبرنگاران جوان حضور یافت در تشریح پرونده‌های پرحاشیه‌ای که روی میز کمیسیون اصل نود است به موضوع سفارتخانه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: این پرونده همچنان باز است و تاکنون اقدامات ویژه‌ای مبنی بر آن انجام داده نشده منتها از زمانی که ما اخبار و اطلاعات لازم مبنی بر تخلفات سفارتخانه‌ها را مطرح کرده‌ایم اطلاعات جدیدی هم از تخلفات سفارتخانه‌های دیگر و از طریق مردم به دست ما رسیده است.
وی در جواب خبرنگار ما که پرسید نام این سفارتخانه‌ها و تخلفاتشان را بگویید، اظهار داشت که در حال حاضر نمی‌توانم نام آن‌ها و تخلفاتشان را عنوان کنم، ولی گزارش تخلف 4 سفارتخانه جدید به غیر از سایر سفارتخانه‌هایی که پیش‌تر عنوان شده بود، به دست ما رسیده است.
همچنین رئیس کمیسیون اصل نود در پاسخ به سوالی با این مضمون که آیا وزیر امور خارجه در جریان این تخلفات است، عنوان داشت که آقای ظریف این مسئله را به طور کلی می‌داند اما گرفتاری‌های زیاد ایشان در موضوع برجام اجازه نمی‌دهد فعلا به این موضوع رسیدگی کنند و ما نیز از شخص وزیر امور خارجه مبنی بر این موضوع توقعی نداریم و بیشتر توجهاتمان به اقدامات معاونین کنسولی است چرا که معاونین کنسولی باید نظارت مطلوبی بر این امر داشته باشند و به طور واقعی نظارت بر سفارتخانه‌ها را در دستور کار خود قرار دهند.
شایان ذکر است که پورمختار در گفت‌و‌گو با ما راهکار حل این مشکل را، پالایش سفرا در جریان فعالیتشان در سفارتخانه‌ها دانست و تاکید کرد که باید در این مسئولیت‌ها افرادی با انگیزه گماشته شوند.
باهنر: سفیران باید از جوانب مختلف کارش گزارش داشته باشند
همچنین هفته گذشته محمد رضا باهنر، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در یک گفت‌وگوی تفصیلی که با باشگاه خبرنگاران جوان داشت پیرامون عملکرد سفرا اظهار داشت که وزارت خارجه ما نباید فقط دیپلماسی سیاسی داشته باشد بلکه باید به دیپلماسی اقتصادی هم روی بیاورد و تاکید کرد که چرا وقتی از یک سفیر در یک کشوری درباره میزان تبادل اقتصادی آن کشور سوال می‌کنیم، مطلع نیست، پس این سفیر چه کاره است و آنجا چه می‌کند؟ هنگامی که یک سفیر به کشوری می‌رود و بازمی‌گردد باید از جوانب مختلف کار گزارش داشته باشد. ما می‌گوییم لبخند و اخم باید توأمان و مبتنی بر منافع ملی‌مان باشد.
تغییر چشمگیر در فعالیت سفارتخانه‌ها در سایه نظارت مجلس؟
با توجه به اظهارات وکلای ملت مشخص شد که برخی از سفارتخانه‌هایمان در سایر کشورها آن طور که باید و شاید فعال نبوده و نتوانسته‌اند از موقعیت‌شان برای گشودن روزنه‌ای فرهنگی و یا حتی سیاسی به کشورهای مختلف استفاده مطلوب کنند و علاوه بر اینکه کوتاهی‌هایی به هر دلیل در انجام وظایفشان داشته‌اند، تخلفاتی را هم به صور گوناگون مرتکب شده‌اند.
در اینکه سفارتخانه‌هایمان در کشورهای دیگر جزئی از خاکمان محسوب می‌شوند هیچ شکی نیست و بدین ترتیب ضرورت دارد که روند نظارتی نهادهای ذیربط به ویژه مجلس و کمیسیون‌های متبوعش بر عملکرد سفارتخانه‌ها افزایش چشمگیرتری داشته است تا بلکه با تشدید این مباشرت‌ها شاهد تغییری موثر در فعالیت سفارتخانه‌ها باشیم.
در واقع جا دارد از یک سو سفرا به مسئولیت‌هایشان به طور کامل واقف باشند و در راستای آن گام بردارند و از سوی دیگر نهادهای نظارتی کشور با واکاوی دقیق عملکرد ایشان ضمن بهبود فعالیت سفرا یا کارمندان سفارتخانه‌ها در صورت رویت تخلف و یا سوء استفاده‌ای آن‌ها را از مسندی که شایسته تکیه بر آن نیستند، فرو آورند، چرا که میلیاردها تومان در سفارتخانه‌ها هزینه می‌شود و باید به میزان این اعتبارات، شاهد خروجی و ظرفیتی هم از وجودشان باشیم.
به هر ترتیب باید منتظر ماند و دید آیا نظارت نهادهای ذیربط و در رأس‌شان مجلس و کمیسیون‌ها بر عملکرد سفارتخانه‌ها به تخطی‌ها و قصور برخی سفرا و کارمندان پایان می‌دهد یا اینکه تمرد این دست افراد ادامه خواهد داشت.
