معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد : اینجا نماینده خبرنگاران هستم / تعداد روزنامه​های مخالف دولت بیشتر است

ماهنامه مدیریت ارتباطات نوشت:

محمد جعفر محمدزاده، معاون اطلاع‌رسانی و مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت و گویی به نکات مهمی در مورد آینده وضعیت مطبوعات در ایران اشاره کرده است.

محمدزاده در این گفت‌وگو در مورد وضعیت کمی نشریات در ایران گفت: «تعداد نشریات قابل قبولی در کشور منتشر می‌شود؛ چیزی در حدود 3000 نشریه به‌صورت روزنامه، هفته‌نامه، دوهفته‌نامه، ماهنامه، فصلنامه و سالنامه. به لحاظ کمی، نشریات در ایران در وضعیت مطلوبی هستند. با احتساب روزنامه‌های استانی بیش از 100 روزنامه در کشور منتشر می‌شود. از این تعداد 70 الی 80 روزنامه در تهران و مابقی در استان‌ها منتشر می‌شود.»

وی در مورد میزان تیراژ مطبوعات نیز گفت: «تیراژ تابعی از کیفیت مطبوعات است. در ایران از جهت تیراژ مشکل داریم. اگر متوسط تیراژ روزنامه‌ها را در حال حاضر 2 میلیون نسخه در نظر بگیریم، این تعداد برای یک کشور 70 میلیونی مناسب نیست اما پایین بودن میزان تیراژ دلایل متعددی دارد که جای بحث دارد. البته این را هم تأکید کنم در بسیاری از کشورهای منطقه اگر مقایسه کنیم، می‌بینیم 3000 عنوان نشریه وجود ندارد.»

او با بیان اینکه معتقدم توازنی بین رسانه‌های کشور به لحاظ مشی سیاسی وجود ندارد، اظهار داشت: «تعداد روزنامه‌های مخالف دولت بیشتر است و دولت با وجود امکاناتی که دارد، در فقر رسانه‌ای به سر می‌برد.»

معاون اطلاع‌رسانی و مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه اعتماد مردم نسبت به مطبوعات کاهش یافته است، گفت: « باید اعتماد از دست رفته را بازسازی کنیم و این کار به عهده خود ما مطبوعاتی‌هاست.»

وی در پاسخ به این سؤال که آیا خودسانسوری روزنامه‌نگاران و تذکرات پی‌درپی به مطبوعات در شکل‌گیری این فضا مؤثر بوده است، یا خیر؟ اظهار داشت: « ما اصلاً برای چه تذکر می‌دهیم؟ تذکر باید به اصلاح ختم شود. اصلاً فلسفه تذکر برای اصلاح و ارتقاء کیفیت است. من با این مخالفم که نویسنده دستش بلرزد که بنویسد و نکند فردا تذکر بگیرد و تلاش کرده‌ایم این فضا را از بین ببریم.»

محمدزاده به بحران تولید مطلب در مطبوعات اشاره کرد و گفت: «متأسفانه ما در مطبوعات‌ کمتر تولید داریم. می‌خواهم به بحران copy- paste اشاره کنم. ما تولیدکننده نیستیم، تولید محتوا کم داریم که دلایل مختلفی دارد. ما عموماً مصرف‌کننده‌ایم. در روز معارفه‌ام در بحث خبرگزاری‌ها گفتم که خبرگزاری فلسفه‌اش این نیست که یک خبر را بازتولید کند.»

خبرگزاری باید دنبال تولید خبر برود و در صحنه وقوع خبر حاضر باشد. خبرگزاری‌های ما عموماً خبری را دریافت کرده و شاخ و برگی به آن می‌دهند و روی خط می‌گذارند. ما این مشکل را در مطبوعات هم داریم و با مشکل خبرنگار نشسته مواجه هستیم.او با بیان اینکه «من معاون مطبوعاتی وزیر هستم اما خودم را نماینده مطبوعات در دولت می‌دانم تا نماینده دولت در مطبوعات»، تصریح کرد: « بارها گفته‌ام من اینجا نماینده خبرنگاران و روزنامه‌نگاران هستم. شاید تاکنون روش‌ها غلط بوده است.من روی نیت‌ها هیچ بحثی ندارم. ممکن است روش‌ها مطلوب اهالی رسانه نبوده است و آن چیزی هم که به بنده کمک می‌کند این است که من از جنس اهالی همین کار هستم، یعنی خودم یک رسانه‌ای هستم. در نشریات کوچک و بزرگ کار کرده‌ام. در مناصب سیاسی و مسؤولیت‌هایی که داشتم هم کارم در همین زمینه بوده است. من با جنس کار آشنا هستم و جرأت و جسارت این را دارم که اظهار نظر کنم و چون اظهارنظر می‌کنم، مخاطب من که مطبوعاتی‌ها هستند متوجه می‌شوند این حرف از جنس آنهاست.»

محمدزاده در مورد توقیف نشریات نیز گفت: « هیچ‌کس از توقیف خوشش نمی‌آید و چون امر ناخوشایندی است، باید تلاش کنیم این امر اتفاق نیافتد. من روزنامه‌نگار باید حواسم باشد تهمت نزنم، افترا نبندم و دروغ ننویسم. مدیرمسؤول باید تلاش کند فضای اخلاقی بر رسانه‌اش حاکم باشد. مسؤولی که از او انتقاد می‌شود باید سعة صدر داشته باشد و خیلی زود برافروخته نشود. وقتی انتقادی مطرح می‌شود، فکر نکنیم انتقاد، مخالفت یا دشمنی است. اگر انتقاد را از یک نشریه بگیریم دیگر چیزی از آن نمی‌ماند. انتقاد جان یک نشریه است. روح یک نشریه، انتقاد است اما انتقاد همراه با انصاف. بنابراین آن کسی که مورد نقد منصفانه قرار می‌گیرد باید سعه صدر و قدرت تحمل خود را بیشتر کند و آن کسی که نظارت می‌کند با چشم باز بر مبنای موازین قانونی نظارت کرده و تحت فشار نباشد؛ براساس آگاهی از فضای مطبوعات و شناخت از جامعه رسانه‌ای نظارت کند.»

وی افزود:«رعایت این موارد باعث می‌شود فضای سالمی داشته باشیم. اگر یک نشریه تعطیل شود، اولین آسیب برای مردم است، زیرا ما مردم را از یک فضای اطلاع‌رسانی محروم کرده‌ایم. بنابراین در حق مردم ظلم می‌شود. حالا این ظلم را چه کسی نباید بکند؟ همه، همه دست‌اندرکاران، یعنی از وزارت ارشاد و هیأت نظارت گرفته تا مدیرمسؤول و نویسنده نباید در حق مردم ظلم کنیم.
وی در واکنش به این سؤال که گفته می‌شود 450 نفر از روزنامه‌نگاران کشور را ترک کرده‌اند، اظهار داشت: من آماری ندارم. نمی‌دانم این آمار تا چه حد صحت دارد، چون در داخل کشور تعریف درستی از روزنامه‌نگار و خبرنگار نداریم. بعضی‌ها کسی را که یک وبلاگ شخصی داشته و مطالبی را منتشر می‌کرده، روزنامه‌نگار می‌دانند. نمی‌توانم بگویم این آمار صحیح است یا خیر. البته در اینکه این آمارها با نگاه مخالف منتشر می‌شود، شک ندارم. این کار را می‌کنند تا به عنوان یک اهرم فشار علیه کشور استفاده کنند.»

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه اگر روزنامه‌نگاری بخواهد برگردد، چگونه می‌تواند؟، گفت: « در کشور تصمیم‌گیرنده این مسأله وزارت ارشاد نیست، ولی در آن بخش که مربوط به اختیارات ماست، حتماً کمک می‌کنیم. در عین حال می‌دانید که دستگاه‌های امنیتی و سیاسی کشور ممکن است نظراتی داشته باشند ولی حتماً ما کمک می‌کنیم. این نگاه در کشور حاکم است که نباید بچه‌های ما ازکشور خارج شوند. ما باید تلاش کنیم کسی ازکشور خارج نشود. اگر کسی از ایران برای افزایش معلومات و برای تحصیل خارج شد که نتیجه آن به داخل کشور برگردد؛ من به این معتقد هستم، در غیر اینصورت، بخش اندکی از موضوع به حوزه وزارت ارشاد برمی‌گردد اما من یقین دارم که دستگاه‌های امنیتی هم کمک خواهند کرد اشخاص برگردند، کما اینکه اعلام هم شده است هر ایرانی در هر جا که هست برای ورودش به داخل کشور هیچ مشکلی نباید باشد به شرط اینکه جرم خاصی نداشته باشد.»