سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب «اتاقی که در آن اتفاق افتاد»، خاطرات کاخ سفید از زبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ترامپ است. او سابقه معاون وزارت خارجه و نمایندگی آمریکا در سازمان ملل را در دوران جورج بوش پسر نیز در سابقه دارد. بولتون که با رویکردهای ستیزه جویانه در حوزه سیاست خارجی شناخته میشود، 372 بار در کتاب خود به ایران اشاره کرده است. این کتاب توسط انتشارات های امیرکبیر و مهراندیش با ترجمه های مختلفی به چاپ رسیده است. «انتخاب» روزانه بخش هایی از این کتاب را منتشر خواهد کرد.
تضعیف تحریمها علیه کیم فقط او را قادر میکرد تا بهتر برنامه هستهایاش را دنبال کند؛ درست همان طور که برداشتن فشارها از روی ایران میتوانست همین تأثیر را در تهران داشته باشد. و من تمام اینها را به تفصیل برای یاچی توضیح دادم. درباره تهدیدهای ایران علیه ما توضیح دادم تا بداند آنها چقدر جدیاند و برای رسیدن به اهدافشان پهپاد ما را سرنگون کرده بودند و حملات دیگری را که قبلاً توضیح دادم انجام داده بودند. من همچنین به یاچی گفتم ترامپ فکر میکند سفر آبه بسیار مهم است توضیح دادم که خیلی دشوار و بسیار مهم است که به نتیجه درست برسد.
میخواستم تا جایی که ممکن است مأموریت آبه را کوچک جلوه دهم، اما در عین حال مصمم بودم که به او آزادی کامل ندهم به خصوص با توجه به این که فرانسه و منوچین تمام تلاششان را میکردند تا از برجام محافظت کنند. دوشنبه دهم ژوئن با ترامپ درباره نحوه پیشرفت برنامههای آبه صحبت کردم؛ در گفتگوی ما ترامپ گفت ایده آبه قابل قبول است اگه اونا (ایران) معامله کنن؛ یعنی الان امتیاز نمیدهیم بلکه فقط وقتی امتیاز میدهیم که ایرانیها با رضایت سلاحهای هسته ایشان را کنار بگذارند این یک تمایز بسیار مهم با موضع قبلیاش بود، اما ترامپ خودش هم در قبال ایران و کره شمالی نمیتوانست موضع ثابت داشته باشد به پومپئو زنگ زدم تا به او خبرهای خوب را بدهم و او گفت: فکر کنم خودش باشه. یعنی از خطر خارج شدیم، حداقل فعلاً. با این حال، او هنوز از من بدبینتر بود که مبادا نسخه ترامپ به تقدیم دو دستی پول به ایران منجر شود؛ همان اتفاقی که در دوره اوباما افتاده بود.
بر اساس گفتگوهایش با وزیر خارجه ژاپن، او نگران بود که آنها آماده پذیرش چیزی که ترامپ به من گفته بود نباشند. در نظر هر دوی ما با همگرایی تحولات ایران و کره شمالی در ژوئن و ژوئیه تهدیدها مدام جدیتر میشدند.
پومپئو به من گفت به محض منتشر شدن خبر سفر آبه به ایران دهها وزیر خارجه به او زنگزدهاند و فکر میکردند عملیات «فشار حداکثری» لغو شده است و پیشنهاد کمک در میانجیگری بین ایران و آمریکا را داده بودند. این به خوبی نشان میداد که فقط ترامپ در میان رهبران جهان باور داشت که گفتگو با دشمنان بی ضرر است.
به قول پومپئو، اگر ما به دنبال یک توافق هستهای با ایران بودیم که مهم نبود چقدر خوب است و همچنین به موشکهای بالستیک، حمایت از تروریسم یا چیزهای دیگر نمیپرداخت، خب این توافق قبلاً هم وجود داشت: برجام اوضاع کره شمالی هم تعریفی نداشت. به قول پومپئو، ما در منطقه خطر نادیده گرفته شدن کامل سیاستهای ترامپ توسط خودش بودیم، این که دنیا درباره این همه ابهام و سردرگمی ما چه فکری میکرد، مشخص نبود.
چون در آن زمان، به لطف نیویورک تایمز و دیگران رسانهها روی اختلاف بین ترامپ و من درباره ایران و کره شمالی تمرکز کرده بودند. مشکل بزرگتر در واقع اختلاف بین ترامپ و ترامپ بود. آن روز غروب آبه به ترامپ زنگ زد تا آخرین نسخه طرح پیشنهادی به ایران را مرور کند که کم ضررترین طرحی بود که میتوانستیم تهیه کنیم با این حال، آبه درباره برنامه پیشنهادیاش سؤال کرد و گفت میداند آمریکا برای ارائه این ایده به ایران در این مقطع زمانی تردید دارد.
