موزه هنر‌های معاصر در سال‌های بعد از انقلاب چگونه اداره می‌شد؟ / بعد از انقلاب هیچگونه تخریبی در موزه هنر‌های معاصر انجام نشد/ مرتضی ممیز، هانیبال الخالص، زهرا رهنورد و ناصر پلنگی با موزه هنر‌های معاصر همکاری می‌کردند/ حسن حبیبی، میرحسین موسوی، هاشمی رفسنجانی، لاریجانی و خاتمی به موزه هنر‌های معاصر سر می‌زدند

 

·        پیش از شما چه کسانی در آنجا مسئول بودند؟ آیا نظارتی بر موزه هنر‌های معاصر در ابتدای انقلاب انجام شده بود؟

بر اساس شنیده‌ها قبل از مسئولیت من مدت کوتاهی آقای حسین کاشیان از هنرمندان خوشنویس و کارمندان سابق وزارت فرهنک و هنر سرپرستی موزه را برعهده داشته، لیکن پس از آقای سید کمال حاج سیدجوادی - معاون امور هنری اوایل دهه ۶۰- آقای مهندس اسلامی که معمار و دانشگاهی بودند را برای این مسئولیت انتخاب می‌کنند که تا دوره معاونت آقای خوشرو هم وی روی این سمت کارمی‌کرد. بنده که حکم ریاست مرکز را دریافت کردم مرکز را از ایشان - اسلامی - تحویل گرفتم در حالیکه این مرکز بسیار فقیر و ضغیف به نظر می‌رسید محل استقرار مرکز ساختمان فرسوده و قدیمی یی بود که ضلع غربی تالار وحدت قرار داشت و دری هم از کوچه شرقی تالار وحدت به آن راه داشت. در مورد وضعیت نگهداری آثار هنری موزه در زمانی که من مسئولیت گرفتم، کم و بیش اوضاع بد نبود چرا که آثار هنری در اختیار و تحت نظارت جمعدار اموال بود که از طرف وزارت امور دارایی منصوب شده بود تا آثار دولتی را کد‌گذاری و همراه با شماره‌ای در دفتر مخصوص ثبت کند. آن موقع تفاوتی وجود نداشت که یک صندلی شکسته‌ی بی ارزش در اداره وجود داشته باشد یا یک تابلوی چند میلیون دلاری؛ هرکدام از این‌ها بایستی برچسب اموال روی آن الصاق می‌شد. برچسب اموال شماره‌گذاری‌یی بود که عملاً هر شی‌ء موجود را در فهرست اموال دولتی قرار می‌داد و مراقبت از آن وسایل و اشیاء بر عهده‌ی جمعدار اموال بود. تعداد آثار موجود در آرشیو موزه را بطور دقیق به خاطر ندارم اما فکر می‌کنم جمع آثار موجود در انبار موزه بالغ بر ۲ هزار اثر ایرانی و غیرایرانی بود که طی دوره مسئولیت من ده‌ها اثر ارزشمند هنری - شامل شاهنامه شاه طهماسبی- که با یک اثر غربی معاوضه شد بدان افزوده شد. تا جایی که بنده اطلاع دارم و در سالی که موزه را تحویل گرفتم ( سال ۱۳۶۹) هیچ گونه تخریبی و یا ورود خسارت به آثار موجود در موزه انجام نشده بود و هیچ گزارشی در این باره نداشتیم. در عوض گالری شماره ۹ موزه هنر‌های معاصر، به علت دارا بودن ویترین محافظ معمولاً هر از گاهی برای نمایش آثاری گران قیمت خارجی اختصاص می‌یافت.

 

 

·        کارمندان موزه و مشاورین شما پس از انقلاب درگیر خالص‌سازی انقلابی شده بودند یا همان نیرو‌های قبل از انقلاب مشغول کار بودند؟

شاید الان دور از ذهن به نظر برسد اما آن زمان هنرمندان صاحب نامی که در عین حال کارمندان وزارت فرهنگ و هنر زمان پهلوی بودند، پس از پیروزی انقلاب در سازمان وزارت ارشاد ماندگار شدند و به کشور خدمت می‌کردند برخی اسامی که من به یاد دارم مثلاً مرحوم خرمی‌نژاد که در طراحی و نقاشی پرتره اشخاص صاحب سبک بود معاون امور هنری مرکز بود ؛ آقایان کاشیان نامی و موغاری به ما کمک می‌کردند در موزه هم آقای یعقوب امدادیان که خود از هنرمندان مشهور بود و دیگران مسائل تخصصی هنری را مدیریت می‌کردند. در مورد استفاده و مشاوره با اساتید سرشناس هنر و اهل فن و هنرمندان تراز اول کشور ما تقریباً هیچ محدودیتی نداشتیم مگر اینکه خودشان احیانا به دلیل ملاحظات سیاسی و یا عقیدتی نمی‌خواستند همکاری کنند ما تقریباً از همکاری و مشارکت همه‌ی چهره‌های شاخص استفاده می‌کردیم. برای تمام رشته‌های هنری فستیوال، جشنواره و بی‌ینال‌هایی طراحی و به موقع اجرا گذاشته شد و از اسایتد هر رشته و گرایش هنری در برنامه‌ریزی و داوری آثار نمایشگاه‌ها و مسابقات هنری بهره می‌بردیم. بخاطر دارم که در بینال - دوسالانه-‌های نقاشی ایران پس از گزینش اولیه آثار توسط هیئت انتخاب و نمایش آن‌ها، در پایان به ده اثر شاخص و برگزیده که توسط هیآت داوری - ژوری- برگزیده می‌شد، برای هر آفریننده‌ی آن ده اثر، ده سکه تمام بهار آزادی و سفر به کشور‌های خارجی به هزینه وزارت ارشاد برای بازدید از موزه‌ها و مراکز فرهنگی هنری اختصاص می‌یافت.

 

·        کدامیک از اساتید در رویداد‌های موزه در زمان شما همکاری می‌کردند؟  

اساتیدی که برگزاری این رویداد مهم هنری با موزه همکاری می‌کردند طیف‌های متنوع و گاه دارای مواضع متضاد با هم بودند. مثلاً برای انتخاب و داوری آثار از چهره‌هایی مثل استادان درگذشته مثل هانیبال الخاص، استادحمیدی، دکتر جلیل ضیاء پور، حبیب الله آیت اللهی، مرتضی ممیز، حبیب‌الله صادقی، ابوالفضل عالی تا اساتیدی همچون مرتضی گودرزی، حسین خسروجردی، دکتر مهدی حسینی، علی‌اکبر صادقی، محمدعلی رجبی، خانم زهرا رهنورد، ناصر پلنگی، مرتضی حیدری و تعداد دیگری از نقاشان و هنرمندان که اسامی ایشان را به یاد ندارم بهره می‌بردیم و از مشورت با ایشان استفاده می‌کردیم و عملاً کار به دست ایشان سپرده شده بود و ما خدمات اجرایی جشنواره‌ها و بی‌ینال‌ها را بر عهده داشتیم.

تصویر داوران دومین بی‌ینال نقاشی ایران